مقدمه

علما و متفکران شیعه در عصر غیبت همواره پشتوانه اصلی پیشرفت و سعادت مردم جامعه در عرصه‌های مختلف اجتماع بودند و در هر دوره نقش کلیدی در ارتقاء جامعه ایفا کرده‌اند. تلاش بی وقفه علما در طول تاریخ تشیع در تفسیر و تبیین شریعت و قانونمندی فقه و اجتهاد و در ادامه تعمیق و توسعه مباحث اجتهادی منجر به تجربه عملی ساختن فقه در جامعه در عصر انقلاب اسلامی توسط رهبر کبیر انقلاب امام خمینی رحمه الله شد .

علمای شیعه به خصوص در تاریخ معاصر ایران مدافعان اصلی استقلال و اعتلای ایران بودند و با ارائه اندیشه ناب اسلام در مقابل هجوم افکار روشنفکران از فرنگ برگشته ایستادگی کردند. افکاری که تجربه تاریخی ملت ایران نشان می‌دهد که چیزی جز وابستگی و عقب گرد و تاراج منابع کشور ارمغانی برای مردم ایران نداشته است.

 آیت الله خامنه‌ای نیز از نسل همین متفکران اصیل شیعی است که متاسفانه حجاب معاصرت موجب مخفی ماندن ابعاد شخصیتی وی به خصوص بعد علمی این فقیه بزرگ شیعی شده است. مدیریت سیاسی آیت الله خامنه‌ای بر ابعاد گسترده علمی و تفکر تمدنی این فقیه برجسته سایه افکنده است اساسا مشکلی که در کشور ما و چه بسا در جهان اسلام وجود دارد این است که جامعه اسلامی در معرفی شخصیت‌های جامع و چند بعدی و فیلسوفان علم خود موفق عمل نکرده است و تمرکز بر بعدی از ابعاد شخصیت این بزرگان باعث نادیده گرفتن سایر ابعاد شخصیت آنها می‌گردد.در مقابل،  غرب در معرفی اندیشمندان خود به دنیا بسیار موفق عمل کرده است به طوری که محیط‌های علمی دانشگاهی  در کشور ما و سایر کشورهای اسلامی در اغلب رشته‌های علوم انسانی نام این فیلسوفان تکرار می‌شود.

متاسفانه باید گفت که بسیاری از ارادتمندان رهبر معظم انقلاب نیز در معرفی این شخصیت بزرگ به جهان اسلام موفق عمل نکردند و تنها در رهبری سیاسی ایشان محصور مانده‌اند. 

بررسی آثار و بیانات آیت الله خامنه‌ای نشان از تفکری عمیق، روشمند و نظام مند دارد که امتداد آن در تمامی عرصه‌ها از معارف اسلام تا نظامات اجتماعی منجر به تولید اندیشه و نظریات نو، بدیع و کارآمد می شود. 

دغدغه آیت الله خامنه‌ای نظام سازی و پیاده سازی اسلام ناب در جامعه است لذا اندیشه ایشان ناظر به میدان و در مسیر حل مشکلات جامعه اسلامی است. توجه به تجارب تاریخی بشر،  آزاداندیشی و تسلط به مبانی اسلام ناب موجب شده که آیت الله خامنه‌ای کلان پروژه حرکت به سوی تمدن نوین اسلامی را محور قرار دهد که بیانیه گام دوم انقلاب گواه بر این ادعاست. یکی از اصلی‌ترین راه‌های معرفی این شخصیت بزرگ به بشریت بازخوانی، توصیف، تبیین و تحلیل اندیشه این متفکر برجسته جهان اسلام است.

برخی از افراد فراتر از زمان خود می اندیشند و مردم زمانه به این دلیل که در افق فکری آن ها قرار ندارد نمی توانند بهره لازم را از این افراد ببرند و مدت ها سپری شود تا مردم زمانه در افق فکری این افراد قرار گیرند. می توان اذعان کرد که آیت الله خامنه‌ای در تاریخ علمای شیعه کم نظیر و چه بسا در وسعت اندیشه بی نظیر است.

این سمینار با هدف معرفی «منظومه فکری آیت الله خامنه ای با تاکید بر اندیشه فقهی» طراحی شده است که درصدد است به معرفی این فقیه اندیشمند بپردازد.

اهداف

هدف اصلی این تحقیق، شناخت و تحلیل ساختاری و محتوایی منظومه فکری آیت‌الله خامنه‌ای با تاکید بر اندیشه فقهی و تاثیر آن‌ها بر رهبری و سیاست‌گذاری‌های کلان کشور است. این تحقیق همچنین در پی درک بهتری از چگونگی ترکیب اندیشه‌های فقهی با مسائل روزمره سیاسی و اجتماعی است.

ضرورت

درک منظومه فکری فقهی رهبران سیاسی، به‌ویژه در کشورهایی با حکومت دینی مانند ایران، برای فهم عمیق‌تر نقش دین در سیاست ضروری است. مطالعه این موضوع می‌تواند به تحلیل دقیق‌تر تصمیم‌گیری‌های سیاسی و رویکردهای حکومتی کمک کرده و زمینه‌ساز برنامه‌ریزی‌های بهتر در سطح ملی و بین‌المللی شود.

رسالت و اهداف:

• زمینه­ سازی جهت استخراج و غنی‌سازی نظریات مرتبط با منظومه فکری آیت الله خامنه ای (مدظله العالی)
• تسهیل گفتمان­ سازی در عرصه مطالعات بنیادی، راهبردی و کاربردی مرتبط با منظومه فکری آیت الله خامنه ای (مدظله العالی)
• فراهم‌نمودن زمینه‌های ارتقاء رویکرد پژوهشی به منظومه فکری آیت الله خامنه ای (مدظله العالی) و کمک به تربیت نیروی انسانی و پژوهشگران توانمند در مطالعات این عرصه؛
• شناسایی و جبران نقص­ ها و کمبودهای مطالعات راهبردی و کاربردی در عرصه ­های مرتبط با با منظومه فکری آیت الله خامنه ای (مدظله العالی)

برنامه­ ها:

• برگزاری نشست­های علمی و کرسی­های ترویجی مرتبط با منظومه فکری آیت الله خامنه ای (مدظله العالی)
• تشویق و ترغیب اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی در جهت تدوین مقاله و ارائه کرسی مرتبط با منظومه فکری آیت الله خامنه ای (مدظله العالی)
• انتشار مقالات علمی منتخب در نشریات علمی و پژوهشی؛
• تدوین مجموعه مقالات سمینار.